Bayan olmak zordur, bilhassa de adet devirlerinde. Kasıktan karna gerçek yayılan keskin ağrı kimi bazı adet öncesinde kimi bazısa adetin birinci günlerinde kendini aşikâr eder. Birfazlaca bayan için azaba dönüşen adet periyodu ağrıları, birden fazla vakit olağan karşılansa da bir hastalığın da belirtisi olabilir. Avrasya Hastanesi Bayan Hastalıkları Uzman Opr.Dr.Çiğdem Yavuz Yurtsever adet sancıları hakkında bilinmesi gerekenleri anlatıyor.
ŞİDDETLİ ADET SANCILARI GÜNLÜK HAYATI ELE GEÇİRİYOR
Adet devrinde; kimi vakit kanamadan evvel başlayan, kanamanın ağır olduğu günlerde daha epeyce hissedilen, karında ve rahim bölgesinde kramplar biçiminde ortaya çıkan sancıya adet sancısı denir. Adet sancısı sırasında hissedilen kramplara; mide bulantısı, ishal, baş dönmesi, tansiyon düşüklüğü, çarpıntı, bel ve sırt ağrısı, yorgunluk, grip üzere hisler de eşlik edebilir. Bilhassa migreni olan hastalarda baş ağrılarında artış olabilir. bir daha bu vakitte; iş ve toplumsal ömrü olumsuz etkileyen sonluluk, uykusuzluk ve konsantrasyon kaybı meydana gelebilir. Yapılan araştırmalarda kadınların yüzde 50 – 60’ı adet devrinde şiddetli ya da yavaşça ağrı duyduğunu ve yaklaşık yüzde 25’i bu süreçte ömür kalitelerinin olumsuz etkilendiğini, öğrenciler ise okul muvaffakiyetlerinin düştüğünü anlatmaktadır. Bilhassa okul çağındaki genç kızlarda adet sancısı daha yaygın olarak görülür.
AĞRILAR DÖNGÜNÜN OLAĞAN BİR KESİMİ
Adet periyodunda, rahim içerisindeki kanamanın denetimli bir biçimde atılması için rahim daralır ve burada üretilen prostaglandin ismi verilen kimyasallar kasılmalara niye olur. Buna bağlı olarak rahme giden kan akımı ve oksijen azalır, bu biçimdece ağrı hissedilir. Rahim kasılmaları, adet bakılırsan her bayanda olur lakin kimi bayanlar bu kasılmaları ağrı halinde hissederler. Bu farklılık kişinin ağrı algısı, toplumsal seviyesi ve eğitiminin yanı sıra ruhsal ya da genetik faktörlerle de bağlantılıdır.
GEBELİKTEN daha sonra SANCILARDA AZALMA OLABİLİR
Birtakım bayanlarda gebelik ve emzirme sırasında değişen hormonlar niçiniyle, adet sancıları gebelikten daha sonrasındaki periyotta azalma gösterebilir. Doğum yapma sayısı arttıkça ağrıların azalma mümkünlüğü da artar. Fakat çikolata kistine bağlı adet ağrıları olan bayanlarda bir süre daha sonra sancılar bir daha eski düzebir daha çıkabilir.
EVLENİNCE ADET SANCILARI GEÇMEZ
Birfazlaca kişi etrafından evlenince adet sancılarının geçeceği ile ilgili bilgiler duymuştur. İlerleyen yaşla bir arada sancı şiddeti ve sıklığı azalmaktadır lakin evlenince adet sancısının azalacağı yanlış bir bilgidir.
ADET SANCILARININ ŞİDDETİ DENETİM ALTINA ALINABİLİR
Ağrının niçini ekseriyetle rahim bölgesine gereğince oksijen gitmemesi olduğundan, bölgedeki kan deveranını hızlandıracak her şey adet sancısına düzgün gelecektir.
Adetlerin oluşmasıysa birlikte ağrılar rastgele bir niçine bağlı olmadan yaşanabilmektedir. Doğal bir müddetç olarak kabul edilen ve Primer Dismonere denilen bu ağrılar 20-25 yaşlarına kadar azalarak devam edebilmektedir. 20-30 yaşlarında ortaya çıkan ve artarak devam eden Sekonder Dismonere denilen ağrılara ise;
Ağrının gerçek sebebini ortaya koymak için jinekolojik muayenenin yanı sıra ultrasonografi, smear testi üzere tetkikler yapılmalıdır. sebebin belirlenemediği durumlarda laparoskopik metotlarla karın ortasında ağrıya sebep olabilecek rahatsızlıkların varlığı sorgulanmalıdır. Şayet rastgele bir fizikî niye olmamasına karşın şiddetli adet sancıları devam ediyorsa ruhsal danışmanlık almak faydalı olur. Biroldukça araştırma ruhsal niçinlerin de adet sancısı üzerinde pek fazla tesirli olduğunu gösteriyor. Bu niçinlerden kimileri; ruhsal ve cinsel meseleler, gerilimli ömür ve sosyo-ekonomik durumun güzel olmamasıdır.
ŞİDDETLİ ADET SANCILARI GÜNLÜK HAYATI ELE GEÇİRİYOR
Adet devrinde; kimi vakit kanamadan evvel başlayan, kanamanın ağır olduğu günlerde daha epeyce hissedilen, karında ve rahim bölgesinde kramplar biçiminde ortaya çıkan sancıya adet sancısı denir. Adet sancısı sırasında hissedilen kramplara; mide bulantısı, ishal, baş dönmesi, tansiyon düşüklüğü, çarpıntı, bel ve sırt ağrısı, yorgunluk, grip üzere hisler de eşlik edebilir. Bilhassa migreni olan hastalarda baş ağrılarında artış olabilir. bir daha bu vakitte; iş ve toplumsal ömrü olumsuz etkileyen sonluluk, uykusuzluk ve konsantrasyon kaybı meydana gelebilir. Yapılan araştırmalarda kadınların yüzde 50 – 60’ı adet devrinde şiddetli ya da yavaşça ağrı duyduğunu ve yaklaşık yüzde 25’i bu süreçte ömür kalitelerinin olumsuz etkilendiğini, öğrenciler ise okul muvaffakiyetlerinin düştüğünü anlatmaktadır. Bilhassa okul çağındaki genç kızlarda adet sancısı daha yaygın olarak görülür.
AĞRILAR DÖNGÜNÜN OLAĞAN BİR KESİMİ
Adet periyodunda, rahim içerisindeki kanamanın denetimli bir biçimde atılması için rahim daralır ve burada üretilen prostaglandin ismi verilen kimyasallar kasılmalara niye olur. Buna bağlı olarak rahme giden kan akımı ve oksijen azalır, bu biçimdece ağrı hissedilir. Rahim kasılmaları, adet bakılırsan her bayanda olur lakin kimi bayanlar bu kasılmaları ağrı halinde hissederler. Bu farklılık kişinin ağrı algısı, toplumsal seviyesi ve eğitiminin yanı sıra ruhsal ya da genetik faktörlerle de bağlantılıdır.
GEBELİKTEN daha sonra SANCILARDA AZALMA OLABİLİR
Birtakım bayanlarda gebelik ve emzirme sırasında değişen hormonlar niçiniyle, adet sancıları gebelikten daha sonrasındaki periyotta azalma gösterebilir. Doğum yapma sayısı arttıkça ağrıların azalma mümkünlüğü da artar. Fakat çikolata kistine bağlı adet ağrıları olan bayanlarda bir süre daha sonra sancılar bir daha eski düzebir daha çıkabilir.
EVLENİNCE ADET SANCILARI GEÇMEZ
Birfazlaca kişi etrafından evlenince adet sancılarının geçeceği ile ilgili bilgiler duymuştur. İlerleyen yaşla bir arada sancı şiddeti ve sıklığı azalmaktadır lakin evlenince adet sancısının azalacağı yanlış bir bilgidir.
ADET SANCILARININ ŞİDDETİ DENETİM ALTINA ALINABİLİR
Ağrının niçini ekseriyetle rahim bölgesine gereğince oksijen gitmemesi olduğundan, bölgedeki kan deveranını hızlandıracak her şey adet sancısına düzgün gelecektir.
Alt karına koyulan sıcak su torbaları,
Sıcak bir yatakta uzanıp derin nefesler alarak tüm bedenini gevşetme,
Bitki çayları tüketmek,
B ve E vitaminleri ile magnezyum içeren destekler kullanmak,
Kahve, kola, çay üzere kafein içeren içeceklerden uzak durmak,
Nizamlı yürüyüş, spor ve antrenman yapmak bunlardan bazılarıdır.
Omega 3 desteği
Adetlerin oluşmasıysa birlikte ağrılar rastgele bir niçine bağlı olmadan yaşanabilmektedir. Doğal bir müddetç olarak kabul edilen ve Primer Dismonere denilen bu ağrılar 20-25 yaşlarına kadar azalarak devam edebilmektedir. 20-30 yaşlarında ortaya çıkan ve artarak devam eden Sekonder Dismonere denilen ağrılara ise;
Miyom,
Rahim içini döşeyen ve her ay adetle birlikte dökülen tabakanın karın ortasında öteki yerlere yerleşmesi,
Yumurtalık kisti,
Polip,
Genital enfeksiyonlar,
Servikal darlık,
Rahim içi yapışıklık niye olabilir.
Ağrının gerçek sebebini ortaya koymak için jinekolojik muayenenin yanı sıra ultrasonografi, smear testi üzere tetkikler yapılmalıdır. sebebin belirlenemediği durumlarda laparoskopik metotlarla karın ortasında ağrıya sebep olabilecek rahatsızlıkların varlığı sorgulanmalıdır. Şayet rastgele bir fizikî niye olmamasına karşın şiddetli adet sancıları devam ediyorsa ruhsal danışmanlık almak faydalı olur. Biroldukça araştırma ruhsal niçinlerin de adet sancısı üzerinde pek fazla tesirli olduğunu gösteriyor. Bu niçinlerden kimileri; ruhsal ve cinsel meseleler, gerilimli ömür ve sosyo-ekonomik durumun güzel olmamasıdır.