Dünya yaklaşık 2 yıldır Covid- 19 pandemisiyle uğraşıyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün varsayımlarına nazaran, Dünya genelinde 2022 yılının başından itibaren Covid- 19’dan kaynaklı vefat sayısının 5 milyonu aştığı söz ediliyor. Türkiye’de ise bu sayı resmi kayıtlara bakılırsa 80 bini aşmış durumda. Altınbaş Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, Öğr. Gör. Merve Zıvalı, 5-11 Ocak Dünya Verem Savaş haftası olduğunu hatırlatarak, Covid- 19 pandemisinin, tüberküloz hastaların tedavi süreçlerini etkilediğini ve tüberküloz vefatlarında artış yaşandığına dikkat çekti. Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2020 bilgilerine göre yalnızca tüberkülozdan ölenlerin sayısının 1,5 milyon olduğunu tabir etti.Öğr. Gör. Merve Zıvalı, tüberkülozu faal geçiren bir bireyin ek olarak Covid–19’a yakalanması ile hastalığın seyrinin daha ağır seyretmesine niye olabileceğini belirtti.
Tüberküloz kaynaklı vefatlar, son 10 yıl ortasında birinci kez artış gösterdi…
Merve Zıvalı, pandeminin ülkede devasa yükseklikte oranlarda görülmesinin, sıhhat bölümüne yeteri kadar ekonomik katkı sağlanamaması biroldukca hastalık üzere tüberkülozun tedavisinde de gecikmelere ve hatta yetersiz tedavilere niye olduğunu lisana getirdi. Sıhhat sistemi kaynaklarının ve çalışanlarının Covid-19 hastalarına ağırlaşması ile hastaların izolasyon ve kısıtlamalar niçiniyle sıhhat sistemine erişemediğine dikkat çekerek, öteki hastalıkların teşhis ve tedavilerinin gecikmesine yol açtığına işaret etti. Zıvalı, “Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Covid-19 ile gayretin sıhhat sisteminde oluşturduğu boşluk niçiniyle dünyada tüberküloz kaynaklı ölümlerin son 10 yıl ortasında birinci kere artış gösterdiğini söz ediyor.” dedi.
Merve Zıvalı, ayrıyeten Türk Toraks Derneği’nin yaptığı açıklamaya da atıfta bulunarak, Covid-19 salgınının, tüberküloz hastalarına ulaşılmasını ve tedavisini etkilediğini, buna bağlı olarak da tedavilerde aksaklıklara niye olduğunu söylemiş oldu. Buna nazaran, Dünya genelinde Tüberküloz teşhis ve tedavisinde %20 civarında düşüş meydana geldiği söz ediliyor diyerek mevcut durumun altını çizdi.
“Yataklı servislerin ve polikliniklerin yükü hafifçeletilmeli”
Pandemilerin sıhhat sistemine ek yük oluşturmasının beklenen bir durum olduğunu anlatan Merve Zıvalı, “Kronik hastalığı olanlar ya da farklı sıhhat sorunları olanlar maalesef sıhhat sistemine erişimde sorun yaşıyor. Hatta mevt oranları artıyor” dedi. Hastanelerde hemen, yataklı servislerin ve polikliniklerin iş yükünün azaltılması gerektiğini belirten Merve Zıvalı, pandemi ile çabada kollayıcı sıhhat hizmetlerinin, aşılama ve korunma önlemlerine uyularak saha merkezli yapılmasını önerdi. Vatandaşların da tüm önlemlere uyarak, Covid’den korunmasının da sıhhat sisteminin yükünün hafifçeletilmesine katkıda bulunmasının değerini vurguladı.
“Öksürme, hapşırma hatta konuşma ile bile bulaşıyor”
Tüberküloz öksürme, hapşırma yahut konuşma ile havaya karışan basillerin teneffüs yolu ile sağlıklı bir insanın akciğerlerine ulaşması ile bulaştığını belirten Merve Zıvalı, bilhassa HIV taşıyan, yetersiz beslenen, şeker hastası ve hatta sigara içen bireylerin bağışıklık sisteminin zayıflaması kararı tüberküloz olma riskinin artığını söylemiş oldu. Bakterinin kan deveranı ve damar yoluyla böbrekler, omurga ve beyin üzere bedenin öteki organlarına da yayılabildiğini anlattı. Hastaların, güzel tedavi edilmemesi kararı ise akciğer kanseri olma ihtimallerinin de yükseldiğini, oluşan akciğer hasarı kararı Covıd- 19 hastalığını da daha ağır geçirmelerine ve hatta vefata niye olabileceği hatırlatmasında bulundu.
Bu belirtilere dikkat…
Hastalığın belirtileri hakkında da bilgi veren Merve Zıvalı, “Üç haftadan daha fazla devam eden öksürük, kanlı öksürme, göğüs ağrısı, nefes alma sırasında ağrı, yorgunluk, halsizlik, ateş, gece terlemeleri, titreme nöbetleri, istem dışı kilo kaybı, iştahsızlık vb yaşıyorsanız hemen hekiminize başvurun” ikazında bulundu.
BCG Aşısı ömrü kıymet taşıyor …
Tüberkülozun toplumda yayılmasını engellemek için BCG (Calmette- Guerin) aşısının zarurî yapıldığını lisana getiren Merve Zıvalı, “Ülkemizde de Bağışıklama Programına göre doğumdan daha sonraki 3. ayda BCG aşısı yapılması önerilir. Hayat uzunluğu yalnızca bir kere uygulanması kâfi gelmektedir. Bilhassa enfekte kişi öksürme, hapşırma, gülme üzere faaliyetlerde kesinlikle ağzını bir mendil yardımı ile kapatmalı ve hasta odası sık sık havalandırılmalıdır” dedi.
Merve Zıvalı, ayrıyeten enfekte bireyin kullandığı her gerecin ferdî olması ve uygun şartlarda dezenfekte edilmesi gerektiğini söylemiş oldu. Faal tüberkülozu olan bir bireyin odasına giren öteki bireylerin gözetici kıyafetlerini giymeleri ve odada epey fazla vakit geçirmemeleri önerdi.
Veremli bireylerin, Covid-19 riskini azaltmak için Maske-Mesafe-Hijyen ve İzolasyon kaide
Merve Zıvalı son olarak veremli bireylere, Covid-19 hastası olan bireyler ile yakın temastan kaçınmaları gerektiğine vurgu yaparak kıymetli ikazlarda bulundu. “Yeterli ve istikrarlı beslenme, bağışıklık sistemini güçlendirme alınması gereken önlemlerin başında yer alıyor. Hastaların kesinlikle karantinada kalmaları, el hijyenine dikkat etmeleri, tüberküloz tedavisini ihmal etmemeleri kıymetli. Yakınlarına ise güç bir duygusal durum olsa da hastane ziyaretlerinden kaçınmalarını, gözetici ekipman ve hijyene kesinlikle dikkat etmelerini öneriyoruz.” sözlerini kullandı.
Tüberküloz kaynaklı vefatlar, son 10 yıl ortasında birinci kez artış gösterdi…
Merve Zıvalı, pandeminin ülkede devasa yükseklikte oranlarda görülmesinin, sıhhat bölümüne yeteri kadar ekonomik katkı sağlanamaması biroldukca hastalık üzere tüberkülozun tedavisinde de gecikmelere ve hatta yetersiz tedavilere niye olduğunu lisana getirdi. Sıhhat sistemi kaynaklarının ve çalışanlarının Covid-19 hastalarına ağırlaşması ile hastaların izolasyon ve kısıtlamalar niçiniyle sıhhat sistemine erişemediğine dikkat çekerek, öteki hastalıkların teşhis ve tedavilerinin gecikmesine yol açtığına işaret etti. Zıvalı, “Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Covid-19 ile gayretin sıhhat sisteminde oluşturduğu boşluk niçiniyle dünyada tüberküloz kaynaklı ölümlerin son 10 yıl ortasında birinci kere artış gösterdiğini söz ediyor.” dedi.
Merve Zıvalı, ayrıyeten Türk Toraks Derneği’nin yaptığı açıklamaya da atıfta bulunarak, Covid-19 salgınının, tüberküloz hastalarına ulaşılmasını ve tedavisini etkilediğini, buna bağlı olarak da tedavilerde aksaklıklara niye olduğunu söylemiş oldu. Buna nazaran, Dünya genelinde Tüberküloz teşhis ve tedavisinde %20 civarında düşüş meydana geldiği söz ediliyor diyerek mevcut durumun altını çizdi.
“Yataklı servislerin ve polikliniklerin yükü hafifçeletilmeli”
Pandemilerin sıhhat sistemine ek yük oluşturmasının beklenen bir durum olduğunu anlatan Merve Zıvalı, “Kronik hastalığı olanlar ya da farklı sıhhat sorunları olanlar maalesef sıhhat sistemine erişimde sorun yaşıyor. Hatta mevt oranları artıyor” dedi. Hastanelerde hemen, yataklı servislerin ve polikliniklerin iş yükünün azaltılması gerektiğini belirten Merve Zıvalı, pandemi ile çabada kollayıcı sıhhat hizmetlerinin, aşılama ve korunma önlemlerine uyularak saha merkezli yapılmasını önerdi. Vatandaşların da tüm önlemlere uyarak, Covid’den korunmasının da sıhhat sisteminin yükünün hafifçeletilmesine katkıda bulunmasının değerini vurguladı.
“Öksürme, hapşırma hatta konuşma ile bile bulaşıyor”
Tüberküloz öksürme, hapşırma yahut konuşma ile havaya karışan basillerin teneffüs yolu ile sağlıklı bir insanın akciğerlerine ulaşması ile bulaştığını belirten Merve Zıvalı, bilhassa HIV taşıyan, yetersiz beslenen, şeker hastası ve hatta sigara içen bireylerin bağışıklık sisteminin zayıflaması kararı tüberküloz olma riskinin artığını söylemiş oldu. Bakterinin kan deveranı ve damar yoluyla böbrekler, omurga ve beyin üzere bedenin öteki organlarına da yayılabildiğini anlattı. Hastaların, güzel tedavi edilmemesi kararı ise akciğer kanseri olma ihtimallerinin de yükseldiğini, oluşan akciğer hasarı kararı Covıd- 19 hastalığını da daha ağır geçirmelerine ve hatta vefata niye olabileceği hatırlatmasında bulundu.
Bu belirtilere dikkat…
Hastalığın belirtileri hakkında da bilgi veren Merve Zıvalı, “Üç haftadan daha fazla devam eden öksürük, kanlı öksürme, göğüs ağrısı, nefes alma sırasında ağrı, yorgunluk, halsizlik, ateş, gece terlemeleri, titreme nöbetleri, istem dışı kilo kaybı, iştahsızlık vb yaşıyorsanız hemen hekiminize başvurun” ikazında bulundu.
BCG Aşısı ömrü kıymet taşıyor …
Tüberkülozun toplumda yayılmasını engellemek için BCG (Calmette- Guerin) aşısının zarurî yapıldığını lisana getiren Merve Zıvalı, “Ülkemizde de Bağışıklama Programına göre doğumdan daha sonraki 3. ayda BCG aşısı yapılması önerilir. Hayat uzunluğu yalnızca bir kere uygulanması kâfi gelmektedir. Bilhassa enfekte kişi öksürme, hapşırma, gülme üzere faaliyetlerde kesinlikle ağzını bir mendil yardımı ile kapatmalı ve hasta odası sık sık havalandırılmalıdır” dedi.
Merve Zıvalı, ayrıyeten enfekte bireyin kullandığı her gerecin ferdî olması ve uygun şartlarda dezenfekte edilmesi gerektiğini söylemiş oldu. Faal tüberkülozu olan bir bireyin odasına giren öteki bireylerin gözetici kıyafetlerini giymeleri ve odada epey fazla vakit geçirmemeleri önerdi.
Veremli bireylerin, Covid-19 riskini azaltmak için Maske-Mesafe-Hijyen ve İzolasyon kaide
Merve Zıvalı son olarak veremli bireylere, Covid-19 hastası olan bireyler ile yakın temastan kaçınmaları gerektiğine vurgu yaparak kıymetli ikazlarda bulundu. “Yeterli ve istikrarlı beslenme, bağışıklık sistemini güçlendirme alınması gereken önlemlerin başında yer alıyor. Hastaların kesinlikle karantinada kalmaları, el hijyenine dikkat etmeleri, tüberküloz tedavisini ihmal etmemeleri kıymetli. Yakınlarına ise güç bir duygusal durum olsa da hastane ziyaretlerinden kaçınmalarını, gözetici ekipman ve hijyene kesinlikle dikkat etmelerini öneriyoruz.” sözlerini kullandı.