BRÜKSEL – Brüksel mahkeme salonunda oturan iki adamın pek çok ortak noktası var.
Neredeyse aynı yaştalar. Her ikisi de Brüksel’in engebeli mahallelerinde büyümüş göçmenlerin oğulları. Gençken, çay evlerinde sigara içiyor ve ABD’nin Irak ve Afganistan işgallerinin ve oradaki büyük ölçekli sivil ölümlerinin yanı sıra Ebu Gureyb hapishanesindeki kötü şöhretli suiistimallerin görüntülerini izliyorlardı.
Ancak tüm benzerliklerine rağmen, mahkeme salonundaki rolleri bundan daha farklı olamazdı.
Mohamed Abrini, Avrupa’yı kökünden sarsan ölümcül terör saldırıları düzenlemekle suçlanan camdan bir odanın içinde oturuyor. Stanislas Eskenazi, hayatının son altı yılını, önce Paris’te ve şimdi de Brüksel’de çokça duyurulan davalarda müvekkilini savunmaya adamış, onun tatlı dilli avukatıdır.
40 yaşındaki Bay Eskenazi, Brüksel ofisinde verdiği bir röportajda, “Bu kulağa çılgınca gelecek,” dedi. “Ama arkadaş olabilirdi.”
Kasım 2015’te Paris’te ve Mart 2016’da Brüksel’de gerçekleştirilen saldırılar, İslam Devleti’nin Avrupa topraklarında şimdiye kadar gerçekleştirdiği en ölümcül operasyonlardı. Eşgüdümlü atışlar ve bombalamalar 162 kişiyi öldürdü ve birkaç yüz kişiyi yaraladı.
Hedefleri arasında bir konser salonu, bir futbol stadyumu, trafiğin yoğun olduğu saatlerde bir metro durağı ve Brüksel havaalanı bulunan her iki saldırının sorumluluğunu, hem Eskenazi’nin hem de Eskenazi’nin bulunduğu Brüksel’in Molenbeek mahallesiyle bağlantılı bir İslam Devleti hücresi üstlendi. Bay Abrini hayatlarının büyük bir bölümünü geçirdi.
Hayatlarının yolları birbirinin etrafında dönse de, aslında yarım düzine yıl öncesine kadar kesişmediler. Başarılı bir şirket avukatı olan Eskenazi Bey, şehrin meşru hizmetinde gönüllü olarak çalışıyordu. 8 Nisan 2016’da bir telefon aldığında, bunun mağazadan hırsızlık yaparken yakalanan bir başka adi suçluyu daha savunmak için bir talep olacağını düşündü.
Bunun yerine polis, Bay Abrini hakkında arıyordu.
“Belçika’nın en çok aranan adamı” olarak bilinen adam, iki haftadır firardaydı. Kimliği belirlenmeden önce, 22 Mart’ta Brüksel Havalimanı’nda patlayıcılarını patlatan iki intihar bombacısına eşlik eden güvenlik kamerası görüntülerinde görülen “çizgideki adam” olarak anılmıştı.
Soldaki Mohamed Abrini, başlangıçta “çizgideki adam” olarak biliniyordu. Görüntüsü oradaki terör saldırısının olduğu gün Brüksel havaalanında gözetleme görüntüleriyle yakalandı. Kredi… Belçika Federal Polisi, Agence France-Presse aracılığıyla — Getty Images
Avukat karakola gitti ve bütün geceyi Bay Eskenazi’den kendisini temsil etmesini isteyen Bay Abrini ile konuşarak geçirdi.
Avukat, “Ona ‘Bu iş için bir ağır siklete ihtiyacın var’ dedim” diye hatırladı. “Ama ‘Seni istiyorum’ dedi.”
Türk-Yahudi kökenli ve Faslı Müslüman bir kadınla evli olan Eskenazi Bey için saldırılar evinin çok yakınından geçti. Çivilerle dolu iki ev yapımı bomba Brüksel havaalanında patladığında, New York’a uçmak için ailesiyle birlikte check-in yapması gerekiyordu. Gezi sadece oğlunun apandisi patladığı için iptal edildi. Doktor olan kız kardeşi, bütün geceyi Brüksel’deki bir hastanede kurbanlarla ilgilenerek geçirdi.
Ancak avukat, sanıklardan ne kadar nefret edilirse davanın o kadar ilginç olduğunu söyleyerek Bay Abrini’yi temsil edeceğini hemen anladı.
Uzun süredir arkadaşı ve meşru meslektaşı olan Jonathan De Taye, genç bir adam olarak Bay Eskenazi’nin “bir asiden daha fazlası” olduğunu söyledi. “Başkalarının hor gördüğü şeylerde güzellik buluyor.”
Brüksel’deki duruşmada müvekkilinin özgürlüğünü kazanmak için gerçek bir şansı yok çünkü Bay Abrini zaten bir Fransız mahkemesinde hüküm giymiş ve Paris saldırılarına katılımı nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış durumda.
Bay Eskenazi, bu davadaki görevinin müvekkilini “insanlaştırmaya” çalışmak olduğunu söyledi.
“İnsanların Mohamed Abrini’nin gidişatının diğer Brüksel sakinlerinden çok da farklı olmadığını anlamasını istiyorum” dedi. “Bazen bir azaba kapılabilir insan.”
Duruşma, kısmen sanıkları tutmak için tasarlanmış cam kutularla ilgili bir anlaşmazlık nedeniyle uzun bir gecikmeden sonra Kasım ayı sonunda başladı. Başlangıçta, her sanık küçük, daraltılmış bireysel bir küpte tutulacaktı. Bay Eskenazi, diğer savunma avukatlarıyla birlikte, bunların müvekkillerini itibardan mahrum bıraktığını ve yerine üstü açık büyük bir cam oda koymayı başardığını savundu.
Eskenazi, “Onların canavar olarak değil, insan olarak değerlendirilmesini istiyorum” dedi.
2016 saldırıları, Belçika’nın çok kültürlü toplumunun dokusunu yırttı ve büyük ölçüde laik bir çoğunluk ile 1960’larda ülkeye gelen başta Faslı Müslümanlar olmak üzere göçmen işçilerin torunları arasında yıllardır büyüyen derin uçurumları açığa çıkardı.
Abrini Bey’in büyüdüğü ve Eskenazi Bey’in annesinin yaşadığı Brüksel’in Molenbeek mahallesi. Avukat, genç bir adam olarak orada çok zaman geçirdiğini söyledi. Kredi… The New York Times için Daniel Berehulak
Saldırılardan sonra, aşırı sağcı bir Müslüman karşıtı parti olan Vlaams Belang, desteğinde bir artış gördü.
Hayatta kalan kurbanlar ve ölenlerin yakınları da dahil olmak üzere Belçika’daki pek çok kişi, duruşmanın saldırganların motivasyonları hakkında daha fazla bilgi sağlayacağını umuyor – çoğu, Bay Abrini gibi, Brüksel’de büyümüş. Ama hayal kırıklığına uğramaları muhtemeldir.
Bay Abrini ve diğerleri, avukatların, günlük çıplak aramalar da dahil olmak üzere, polis tarafından insanlık dışı muamele olarak nitelendirdiği muameleyi protesto etmek için, yargılama sırasında konuşmayı reddedeceklerini söylediler.
Bay Eskenazi’nin kendisi iyi cevapları olmadığını söyledi. Bay Abrini ile altı yıl süren konuşmalardan sonra – “Karım dahil başka hiç kimseyle bu kadar çok zaman geçirmedim” dedi Bay Eskenazi – avukat, hâlâ Bay Abrini ve diğer altı saldırganı harekete geçiren şeyle mücadele ettiğini söyledi. Molenbeek’in ağırlıklı olarak Müslüman, işçi sınıfı mahallesini evi olarak adlandırdı.
Bay Eskenazi kısmen, toplulukların önemini yok ettiğini söylediği hiper-bireyci kapitalist sistem olarak tanımladığı şeyi suçluyor. Ancak Belçika devletini Abrini gibi kimlik ve aidiyet sorunlarıyla boğuşan insanları yüzüstü bırakmakla da suçluyor.
“İnsanların bir toplumun parçası olmak istediğini unuttuk” dedi. “Ve İslam Devleti, üyelerine kardeşlik duygusu verdi. Kendini kaybolmuş hisseden insanlar için bu paha biçilmezdir.”
Bazen sert tavrı, boks tutkusu ve sıvalı kollarının altından görünen birden fazla dövmesiyle Bay Eskenazi, şirketler hukuku evreninde öne çıkıyor. Kot pantolon, spor ayakkabı ve spor cekette 22 milyon avroluk bir anlaşmayı kapatmak için ortaya çıkan önceki, gelenekleri bir kenara atmasıyla tanınır.
Duruşmanın açılışında Sayın Eskenazi. Kredi… Havuz fotoğrafı, Stephanie Lecocq
Hukuka giden yolu kolay değildi. Gazeteci bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, liseyi bıraktı, ardından Belçika’dan Fas’a gitti ve orada bir bilişim şirketi işletti. Belçika’ya döndükten sonra garsonluk ve güvenlik görevlisi olarak çalıştı.
Yaşadığı uzun süreli mali sıkıntı dönemlerinin, marjdakilere karşı bir sempati – ve görev – duygusu bıraktığını söyledi.
“Boş bir buzdolabıyla mücadele etmenin nasıl bir şey olduğunu biliyorum” dedi. “Çalmanın iyi olduğunu söylemiyorum ama buzdolabınız her zaman doluysa buna şaşırmak daha kolay.”
Nihayetinde, onu liseyi bitirmeye ve avukat olarak yeniden eğitim almaya teşvik eden, o sırada 5 ve şimdi 20 olan en büyük kızı için eski bir ortağıyla bir velayet savaşıydı.
Eskenazi, “Kanunî sistemin hayatımız üzerindeki gücünü o an anladım” dedi. Buna direnmenin en iyi yolunun sisteme hakim olmak olduğuna karar verdi.
Bay Eskenazi’nin Bay Abrini’nin savunmasına yaklaşımı eleştirilere yol açtı.
Terör kurbanlarını temsil eden bir dernek olan V-Europe’un başkanı Philippe Vansteenkiste, savunma ekibinin “duruşmanın temasını terörizmden devletin iş göremezliğine çevirmeye çalıştığını” söyledi.
Bay Vansteenkiste, “Saf olmak zorunda değiliz,” dedi. “Hepimiz insan haklarına saygı duyan iyi bir toplum istiyoruz. Ancak bu insanlardan bazıları zaten terörist olarak hüküm giymişti.”
Sayın Eskenazi için bir teröristi temsil etmek hiçbir zaman ahlaki bir ikilem yaratmadı. Adamın haklarını savunduğunu söyledi, işlediği fiilleri değil.
Ancak bu yaz 20 mahkumiyetle sonuçlanan 10 aylık Paris davası, hem mali hem de psikolojik olarak ona ağır bir yük getirdi. Bay Eskenazi’nin kendi hukuk firması var ve kazançlı kurumsal işi o dönemde esasen askıya alınmıştı.
Seçme şansı olsaydı davayı tekrar alıp almayacağı sorulduğunda, hayır dedi.
“Fiziksel ve zihinsel olarak çok yorgunum” dedi. Aylarca en korkunç hikayeleri dinledim. Bir anne gelip konser salonunda öldürülen kızından bahsedince aklıma sadece çocuklarımı geldi” diyen dört çocuk babası Eskenazi, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sonra arkanı dönüyorsun ve senin sorumluluğun failleri savunmak” dedi. “Seni değişmeden bırakmıyor.”
-
Neredeyse aynı yaştalar. Her ikisi de Brüksel’in engebeli mahallelerinde büyümüş göçmenlerin oğulları. Gençken, çay evlerinde sigara içiyor ve ABD’nin Irak ve Afganistan işgallerinin ve oradaki büyük ölçekli sivil ölümlerinin yanı sıra Ebu Gureyb hapishanesindeki kötü şöhretli suiistimallerin görüntülerini izliyorlardı.
Ancak tüm benzerliklerine rağmen, mahkeme salonundaki rolleri bundan daha farklı olamazdı.
Mohamed Abrini, Avrupa’yı kökünden sarsan ölümcül terör saldırıları düzenlemekle suçlanan camdan bir odanın içinde oturuyor. Stanislas Eskenazi, hayatının son altı yılını, önce Paris’te ve şimdi de Brüksel’de çokça duyurulan davalarda müvekkilini savunmaya adamış, onun tatlı dilli avukatıdır.
40 yaşındaki Bay Eskenazi, Brüksel ofisinde verdiği bir röportajda, “Bu kulağa çılgınca gelecek,” dedi. “Ama arkadaş olabilirdi.”
Kasım 2015’te Paris’te ve Mart 2016’da Brüksel’de gerçekleştirilen saldırılar, İslam Devleti’nin Avrupa topraklarında şimdiye kadar gerçekleştirdiği en ölümcül operasyonlardı. Eşgüdümlü atışlar ve bombalamalar 162 kişiyi öldürdü ve birkaç yüz kişiyi yaraladı.
Hedefleri arasında bir konser salonu, bir futbol stadyumu, trafiğin yoğun olduğu saatlerde bir metro durağı ve Brüksel havaalanı bulunan her iki saldırının sorumluluğunu, hem Eskenazi’nin hem de Eskenazi’nin bulunduğu Brüksel’in Molenbeek mahallesiyle bağlantılı bir İslam Devleti hücresi üstlendi. Bay Abrini hayatlarının büyük bir bölümünü geçirdi.
Hayatlarının yolları birbirinin etrafında dönse de, aslında yarım düzine yıl öncesine kadar kesişmediler. Başarılı bir şirket avukatı olan Eskenazi Bey, şehrin meşru hizmetinde gönüllü olarak çalışıyordu. 8 Nisan 2016’da bir telefon aldığında, bunun mağazadan hırsızlık yaparken yakalanan bir başka adi suçluyu daha savunmak için bir talep olacağını düşündü.
Bunun yerine polis, Bay Abrini hakkında arıyordu.
“Belçika’nın en çok aranan adamı” olarak bilinen adam, iki haftadır firardaydı. Kimliği belirlenmeden önce, 22 Mart’ta Brüksel Havalimanı’nda patlayıcılarını patlatan iki intihar bombacısına eşlik eden güvenlik kamerası görüntülerinde görülen “çizgideki adam” olarak anılmıştı.
Soldaki Mohamed Abrini, başlangıçta “çizgideki adam” olarak biliniyordu. Görüntüsü oradaki terör saldırısının olduğu gün Brüksel havaalanında gözetleme görüntüleriyle yakalandı. Kredi… Belçika Federal Polisi, Agence France-Presse aracılığıyla — Getty Images
Avukat karakola gitti ve bütün geceyi Bay Eskenazi’den kendisini temsil etmesini isteyen Bay Abrini ile konuşarak geçirdi.
Avukat, “Ona ‘Bu iş için bir ağır siklete ihtiyacın var’ dedim” diye hatırladı. “Ama ‘Seni istiyorum’ dedi.”
Türk-Yahudi kökenli ve Faslı Müslüman bir kadınla evli olan Eskenazi Bey için saldırılar evinin çok yakınından geçti. Çivilerle dolu iki ev yapımı bomba Brüksel havaalanında patladığında, New York’a uçmak için ailesiyle birlikte check-in yapması gerekiyordu. Gezi sadece oğlunun apandisi patladığı için iptal edildi. Doktor olan kız kardeşi, bütün geceyi Brüksel’deki bir hastanede kurbanlarla ilgilenerek geçirdi.
Ancak avukat, sanıklardan ne kadar nefret edilirse davanın o kadar ilginç olduğunu söyleyerek Bay Abrini’yi temsil edeceğini hemen anladı.
Uzun süredir arkadaşı ve meşru meslektaşı olan Jonathan De Taye, genç bir adam olarak Bay Eskenazi’nin “bir asiden daha fazlası” olduğunu söyledi. “Başkalarının hor gördüğü şeylerde güzellik buluyor.”
Brüksel’deki duruşmada müvekkilinin özgürlüğünü kazanmak için gerçek bir şansı yok çünkü Bay Abrini zaten bir Fransız mahkemesinde hüküm giymiş ve Paris saldırılarına katılımı nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış durumda.
Bay Eskenazi, bu davadaki görevinin müvekkilini “insanlaştırmaya” çalışmak olduğunu söyledi.
“İnsanların Mohamed Abrini’nin gidişatının diğer Brüksel sakinlerinden çok da farklı olmadığını anlamasını istiyorum” dedi. “Bazen bir azaba kapılabilir insan.”
Duruşma, kısmen sanıkları tutmak için tasarlanmış cam kutularla ilgili bir anlaşmazlık nedeniyle uzun bir gecikmeden sonra Kasım ayı sonunda başladı. Başlangıçta, her sanık küçük, daraltılmış bireysel bir küpte tutulacaktı. Bay Eskenazi, diğer savunma avukatlarıyla birlikte, bunların müvekkillerini itibardan mahrum bıraktığını ve yerine üstü açık büyük bir cam oda koymayı başardığını savundu.
Eskenazi, “Onların canavar olarak değil, insan olarak değerlendirilmesini istiyorum” dedi.
2016 saldırıları, Belçika’nın çok kültürlü toplumunun dokusunu yırttı ve büyük ölçüde laik bir çoğunluk ile 1960’larda ülkeye gelen başta Faslı Müslümanlar olmak üzere göçmen işçilerin torunları arasında yıllardır büyüyen derin uçurumları açığa çıkardı.
Abrini Bey’in büyüdüğü ve Eskenazi Bey’in annesinin yaşadığı Brüksel’in Molenbeek mahallesi. Avukat, genç bir adam olarak orada çok zaman geçirdiğini söyledi. Kredi… The New York Times için Daniel Berehulak
Saldırılardan sonra, aşırı sağcı bir Müslüman karşıtı parti olan Vlaams Belang, desteğinde bir artış gördü.
Hayatta kalan kurbanlar ve ölenlerin yakınları da dahil olmak üzere Belçika’daki pek çok kişi, duruşmanın saldırganların motivasyonları hakkında daha fazla bilgi sağlayacağını umuyor – çoğu, Bay Abrini gibi, Brüksel’de büyümüş. Ama hayal kırıklığına uğramaları muhtemeldir.
Bay Abrini ve diğerleri, avukatların, günlük çıplak aramalar da dahil olmak üzere, polis tarafından insanlık dışı muamele olarak nitelendirdiği muameleyi protesto etmek için, yargılama sırasında konuşmayı reddedeceklerini söylediler.
Bay Eskenazi’nin kendisi iyi cevapları olmadığını söyledi. Bay Abrini ile altı yıl süren konuşmalardan sonra – “Karım dahil başka hiç kimseyle bu kadar çok zaman geçirmedim” dedi Bay Eskenazi – avukat, hâlâ Bay Abrini ve diğer altı saldırganı harekete geçiren şeyle mücadele ettiğini söyledi. Molenbeek’in ağırlıklı olarak Müslüman, işçi sınıfı mahallesini evi olarak adlandırdı.
Bay Eskenazi kısmen, toplulukların önemini yok ettiğini söylediği hiper-bireyci kapitalist sistem olarak tanımladığı şeyi suçluyor. Ancak Belçika devletini Abrini gibi kimlik ve aidiyet sorunlarıyla boğuşan insanları yüzüstü bırakmakla da suçluyor.
“İnsanların bir toplumun parçası olmak istediğini unuttuk” dedi. “Ve İslam Devleti, üyelerine kardeşlik duygusu verdi. Kendini kaybolmuş hisseden insanlar için bu paha biçilmezdir.”
Bazen sert tavrı, boks tutkusu ve sıvalı kollarının altından görünen birden fazla dövmesiyle Bay Eskenazi, şirketler hukuku evreninde öne çıkıyor. Kot pantolon, spor ayakkabı ve spor cekette 22 milyon avroluk bir anlaşmayı kapatmak için ortaya çıkan önceki, gelenekleri bir kenara atmasıyla tanınır.
Duruşmanın açılışında Sayın Eskenazi. Kredi… Havuz fotoğrafı, Stephanie Lecocq
Hukuka giden yolu kolay değildi. Gazeteci bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, liseyi bıraktı, ardından Belçika’dan Fas’a gitti ve orada bir bilişim şirketi işletti. Belçika’ya döndükten sonra garsonluk ve güvenlik görevlisi olarak çalıştı.
Yaşadığı uzun süreli mali sıkıntı dönemlerinin, marjdakilere karşı bir sempati – ve görev – duygusu bıraktığını söyledi.
“Boş bir buzdolabıyla mücadele etmenin nasıl bir şey olduğunu biliyorum” dedi. “Çalmanın iyi olduğunu söylemiyorum ama buzdolabınız her zaman doluysa buna şaşırmak daha kolay.”
Nihayetinde, onu liseyi bitirmeye ve avukat olarak yeniden eğitim almaya teşvik eden, o sırada 5 ve şimdi 20 olan en büyük kızı için eski bir ortağıyla bir velayet savaşıydı.
Eskenazi, “Kanunî sistemin hayatımız üzerindeki gücünü o an anladım” dedi. Buna direnmenin en iyi yolunun sisteme hakim olmak olduğuna karar verdi.
Bay Eskenazi’nin Bay Abrini’nin savunmasına yaklaşımı eleştirilere yol açtı.
Terör kurbanlarını temsil eden bir dernek olan V-Europe’un başkanı Philippe Vansteenkiste, savunma ekibinin “duruşmanın temasını terörizmden devletin iş göremezliğine çevirmeye çalıştığını” söyledi.
Bay Vansteenkiste, “Saf olmak zorunda değiliz,” dedi. “Hepimiz insan haklarına saygı duyan iyi bir toplum istiyoruz. Ancak bu insanlardan bazıları zaten terörist olarak hüküm giymişti.”
Sayın Eskenazi için bir teröristi temsil etmek hiçbir zaman ahlaki bir ikilem yaratmadı. Adamın haklarını savunduğunu söyledi, işlediği fiilleri değil.
Ancak bu yaz 20 mahkumiyetle sonuçlanan 10 aylık Paris davası, hem mali hem de psikolojik olarak ona ağır bir yük getirdi. Bay Eskenazi’nin kendi hukuk firması var ve kazançlı kurumsal işi o dönemde esasen askıya alınmıştı.
Seçme şansı olsaydı davayı tekrar alıp almayacağı sorulduğunda, hayır dedi.
“Fiziksel ve zihinsel olarak çok yorgunum” dedi. Aylarca en korkunç hikayeleri dinledim. Bir anne gelip konser salonunda öldürülen kızından bahsedince aklıma sadece çocuklarımı geldi” diyen dört çocuk babası Eskenazi, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sonra arkanı dönüyorsun ve senin sorumluluğun failleri savunmak” dedi. “Seni değişmeden bırakmıyor.”
-