Rotavirüsün gelişmekte olan ülkelere bakıldığında yılda 215 bin, aşılamanın yapıldığı ülkelerde ise yılda 1000’in altında mevte niye olduğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, “Türkiye’de 0-14 yaş çocuk ölümlerinin yüzde 8,4’ünden, 0-5 yaş çocuk ölümlerinin yüzde 12,2’sinden sorumludur. Hastaneye yatan 5 yaş altı çocukların yüzde 50’sinden çoksının niçini Rotavirüs ishallerine bağlıdır” dedi. Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, gelişmiş ülkelerin datalarına bakılırsa yıllık 100 milyonun üzerinde ishal atağına, 25 milyon poliklinik müracaatına niye olan rotavirüsün, hastane yatışları ve ebeveyn iş gücü kaybı hesaplandığında dünya genelinde yılda bir milyar dolarlık maliyet getirdiğini kaydetti.
Hastalıktan korunmak için hijyen kurallarına dikkat edilmeli
Rotaviürüsün bulaştırıcılık oranının çok yüksek olduğunu anımsatan Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, şu biçimde konuştu: “Rotavirüslerde bulaştırıcılık çok yüksektir. Fekal-oral yol dediğimiz yani hasta kişinin gaitasının öteki şahıslara el-ağız yoluyla ayrıyeten objeler aracılığı ile (bebek alt bezi, komodin, kapı kolu, havlu) olduğu bilinmektedir. Çocuk hasta olmadan 1-2 gün evvel temas halinde bulunduğu bireylere bulaştırabilir. Şikayetler ortaya çıkmadan bulaştırıcılık görülebildiğinden dolayı rastgele bir hastalık durumu olmasa bile, birfazlaca hastalıktan esirgeyici el yıkama, etraf, obje paklığına her vakit dikkat edilmelidir. Bulaştırıcılık şikâyetler geçtikten daha sonra da 4-5 gün devam etmektedir. Rotavirüs eşyalar üzerinde 2-3 güne kadar bulaşıcı biçimde kalabilmektedir.”
Belirtileri
Rotavirüsün her yaş kümesini etkilediğini, bilhassa 2 yaş altı çocuklarda hastane yatışına niye olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, belirtileri ise şöyleki sıraladı:
“Klinik olarak en çok kusma ile başlayan bol bol ve çoğunlukla ishal ve sıvı kaybına bağlı ateş ile başvurulur. Tartı kaybı, göz kürelerinde çöküklük, ağız içi ve dudak kuruluğu, cildin buruşuk hal alması, halsizlik eşlik edebilir ve daha önemli tabloların habercisidir. Hastalar kimi vakit ishalsiz ateş, bulantı ile de başvurabilir.” Rotavirüsün yalnızca bir ishale niye olmakla kalmadığına, kimi vakit üzerine binen öbür mikrobiyolojik etkenlerle birlikte daha ağır kan enfeksiyonlarına yol açabildiğine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, “Hastalığın başlangıcında görülebilen ateşin düzelmesinden daha sonra ortaya çıkan ateş yahut daha sonradan ortaya çıkan ateş varlığında bu durum göz önünde bulundurulmalıdır” sözlerine yer verdi.
Aşılamanın önemi
Kalıcı bağışıklığın birinci iki rotavirüs ishalinde yahut tek doz aşılamada gereğince oluşmayabileceğine bildiren Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, hastalığın seyri ve aşılamanın ehemmiyeti ile ilgili şu ayrıntıları paylaştı: “Hastalık genelde 5-9 günde güzelleşir, nadiren 10-12 güne uzayabilir. Yatış sırasında incelediğimiz hastalarda birinci 3-4 gün ishalsiz ateş kusma periyotları izlenebilmektedir, kimi vakit ise 3-4 gün süren ishal daha sonrası 1-2 günlük ishalsiz periyodun akabinde yine 2-3 gün süren ishal periyotları görülebilmektedir. Bunun sebebi rotavirüsün farklı alt tipleri bulunmasıdır. Tüm ishal hadiselerinden en sık 6 alt tip sorumlu tutulmuştur. Rotavirüs ishalinden korunmada en tesirli metot aşılamadır. Piyasada bulunan her iki aşı da bu tiplere karşı yüzde 95 üzerinde müdafaa sağlamaktadır. Sistemli bağışıklama yapılan ülkelerde hastalığa bağlı hastaneye müracaat sayısı yüzde 92 kadar azalma sağlamıştır. Aşının temel gayesi hastalığın ağır geçirilmesini ve hastaneye yatışı engellemektir. Bağışıklık kazanmamış çocuklarda üç sefere kadar hastalık görülebilmektedir. Aşılar ağız yoluyla uygulanmaktadır. Her iki aşının da birinci dozları en erken 6’ncı haftada uygulanmalı son doz ise en geç 32’nci haftada yapılmalıdır. İki doz içinde en az 4 hafta, en çok 14 hafta bulunmalıdır.”
Rotavirüs ishali çölyak hastalığını tetikleyebilir
Son yapılan çalışmalarda rotavirüs ishalinin çölyak hastalığını tetikleyebildiğinin düşünüldüğünü anlatan Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, “Ayrıca aşılama daha sonrası Tip 1 diyabet olaylarının ve yeterli huylu ateşsiz havale geçiren çocuk sayısının azaldığı görülmüştür. ötürüsıyla bilinen kimi virüslerin (Respiratuar Sinsityal Virüs RSV, vb.) astım hastalığını tetiklemesi üzere öbür otoimmün hastalıkları tetiklediği düşünülebilir” sözlerini kullandı. Hastalıktan korunmada başka tesirli biçimlerin başında annenin sütü varsa emzirmenin devamının geldiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, “Anne sütünde bulunan antikorlar hem hastalıktan korunmada tıpkı vakitte yavaşça geçirilmesinde epey tesirlidir. Başka bir tesirli yol ise ellerin ve temas edilen objelerin nizamlı dezenfekte edilmesidir” ihtarını yaptı.
KUSMUK İLE DE BULAŞABİLİR
“Rotavirüs gaita haricinde kusmuk ile de bulaşabilir. Probiyotikler ve prebiotiklerin kullanmasının korunmada tesirli olduğu düşünülmektedir” diyen Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, kelamlarını şu biçimde tamamladı: “Aşıya bağlı yan tesirler epey az görülmektedir. Esas yan tesirler ishal, kusma, karın ağrısı, iştahsızlık, huzursuzluk, öksürük, ateş, burun akıntısıdır ve bu yan tesirler bizatihi geçicidir. Lakin şikayetler iki günden uzun sürüyorsa şiddetli kusma ve karın ağrısı görülüyorsa kesinlikle çocuk sıhhati ve hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Latekse karşı önemli alerjik tepki, ağır immün yetmezlik, süregelen bağırsak hastalığı, daha evvel geçirilmiş invajinasyon öyküsü bulunması durumlarında aşının yapılmaması gerekmektedir. Aile içerisinde immün yetmezlik bulunması durumunda aşının yapılmasında rastgele bir sakınca yoktur. Bebeklerin aşıyı kusmasını engellemek için aşının aç verilmesi tercih edilir. Bebek aşıyı kusarsa yenidenlanmaz. Prematüre bebekler taburcu olduktan daha sonra takvime uygun bir biçimde aşılama yapılabilir. Rotavirüs aşıları Poliovirüs aşısı ile yapılabilir. Aşılama birden çok doz ile yapıldığından tercihen daha sonraki dozlar birebir marka ile devam edilmelidir. Lakin ulaşılamaması durumunda başka marka aşıya geçiş yapılır ve üç doza tamamlanır.”
KAYNAK: İHA
Hastalıktan korunmak için hijyen kurallarına dikkat edilmeli
Rotaviürüsün bulaştırıcılık oranının çok yüksek olduğunu anımsatan Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, şu biçimde konuştu: “Rotavirüslerde bulaştırıcılık çok yüksektir. Fekal-oral yol dediğimiz yani hasta kişinin gaitasının öteki şahıslara el-ağız yoluyla ayrıyeten objeler aracılığı ile (bebek alt bezi, komodin, kapı kolu, havlu) olduğu bilinmektedir. Çocuk hasta olmadan 1-2 gün evvel temas halinde bulunduğu bireylere bulaştırabilir. Şikayetler ortaya çıkmadan bulaştırıcılık görülebildiğinden dolayı rastgele bir hastalık durumu olmasa bile, birfazlaca hastalıktan esirgeyici el yıkama, etraf, obje paklığına her vakit dikkat edilmelidir. Bulaştırıcılık şikâyetler geçtikten daha sonra da 4-5 gün devam etmektedir. Rotavirüs eşyalar üzerinde 2-3 güne kadar bulaşıcı biçimde kalabilmektedir.”
Belirtileri
Rotavirüsün her yaş kümesini etkilediğini, bilhassa 2 yaş altı çocuklarda hastane yatışına niye olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, belirtileri ise şöyleki sıraladı:
“Klinik olarak en çok kusma ile başlayan bol bol ve çoğunlukla ishal ve sıvı kaybına bağlı ateş ile başvurulur. Tartı kaybı, göz kürelerinde çöküklük, ağız içi ve dudak kuruluğu, cildin buruşuk hal alması, halsizlik eşlik edebilir ve daha önemli tabloların habercisidir. Hastalar kimi vakit ishalsiz ateş, bulantı ile de başvurabilir.” Rotavirüsün yalnızca bir ishale niye olmakla kalmadığına, kimi vakit üzerine binen öbür mikrobiyolojik etkenlerle birlikte daha ağır kan enfeksiyonlarına yol açabildiğine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, “Hastalığın başlangıcında görülebilen ateşin düzelmesinden daha sonra ortaya çıkan ateş yahut daha sonradan ortaya çıkan ateş varlığında bu durum göz önünde bulundurulmalıdır” sözlerine yer verdi.
Aşılamanın önemi
Kalıcı bağışıklığın birinci iki rotavirüs ishalinde yahut tek doz aşılamada gereğince oluşmayabileceğine bildiren Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, hastalığın seyri ve aşılamanın ehemmiyeti ile ilgili şu ayrıntıları paylaştı: “Hastalık genelde 5-9 günde güzelleşir, nadiren 10-12 güne uzayabilir. Yatış sırasında incelediğimiz hastalarda birinci 3-4 gün ishalsiz ateş kusma periyotları izlenebilmektedir, kimi vakit ise 3-4 gün süren ishal daha sonrası 1-2 günlük ishalsiz periyodun akabinde yine 2-3 gün süren ishal periyotları görülebilmektedir. Bunun sebebi rotavirüsün farklı alt tipleri bulunmasıdır. Tüm ishal hadiselerinden en sık 6 alt tip sorumlu tutulmuştur. Rotavirüs ishalinden korunmada en tesirli metot aşılamadır. Piyasada bulunan her iki aşı da bu tiplere karşı yüzde 95 üzerinde müdafaa sağlamaktadır. Sistemli bağışıklama yapılan ülkelerde hastalığa bağlı hastaneye müracaat sayısı yüzde 92 kadar azalma sağlamıştır. Aşının temel gayesi hastalığın ağır geçirilmesini ve hastaneye yatışı engellemektir. Bağışıklık kazanmamış çocuklarda üç sefere kadar hastalık görülebilmektedir. Aşılar ağız yoluyla uygulanmaktadır. Her iki aşının da birinci dozları en erken 6’ncı haftada uygulanmalı son doz ise en geç 32’nci haftada yapılmalıdır. İki doz içinde en az 4 hafta, en çok 14 hafta bulunmalıdır.”
Rotavirüs ishali çölyak hastalığını tetikleyebilir
Son yapılan çalışmalarda rotavirüs ishalinin çölyak hastalığını tetikleyebildiğinin düşünüldüğünü anlatan Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, “Ayrıca aşılama daha sonrası Tip 1 diyabet olaylarının ve yeterli huylu ateşsiz havale geçiren çocuk sayısının azaldığı görülmüştür. ötürüsıyla bilinen kimi virüslerin (Respiratuar Sinsityal Virüs RSV, vb.) astım hastalığını tetiklemesi üzere öbür otoimmün hastalıkları tetiklediği düşünülebilir” sözlerini kullandı. Hastalıktan korunmada başka tesirli biçimlerin başında annenin sütü varsa emzirmenin devamının geldiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, “Anne sütünde bulunan antikorlar hem hastalıktan korunmada tıpkı vakitte yavaşça geçirilmesinde epey tesirlidir. Başka bir tesirli yol ise ellerin ve temas edilen objelerin nizamlı dezenfekte edilmesidir” ihtarını yaptı.
KUSMUK İLE DE BULAŞABİLİR
“Rotavirüs gaita haricinde kusmuk ile de bulaşabilir. Probiyotikler ve prebiotiklerin kullanmasının korunmada tesirli olduğu düşünülmektedir” diyen Dr. Öğr. Üyesi Almacıoğlu, kelamlarını şu biçimde tamamladı: “Aşıya bağlı yan tesirler epey az görülmektedir. Esas yan tesirler ishal, kusma, karın ağrısı, iştahsızlık, huzursuzluk, öksürük, ateş, burun akıntısıdır ve bu yan tesirler bizatihi geçicidir. Lakin şikayetler iki günden uzun sürüyorsa şiddetli kusma ve karın ağrısı görülüyorsa kesinlikle çocuk sıhhati ve hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Latekse karşı önemli alerjik tepki, ağır immün yetmezlik, süregelen bağırsak hastalığı, daha evvel geçirilmiş invajinasyon öyküsü bulunması durumlarında aşının yapılmaması gerekmektedir. Aile içerisinde immün yetmezlik bulunması durumunda aşının yapılmasında rastgele bir sakınca yoktur. Bebeklerin aşıyı kusmasını engellemek için aşının aç verilmesi tercih edilir. Bebek aşıyı kusarsa yenidenlanmaz. Prematüre bebekler taburcu olduktan daha sonra takvime uygun bir biçimde aşılama yapılabilir. Rotavirüs aşıları Poliovirüs aşısı ile yapılabilir. Aşılama birden çok doz ile yapıldığından tercihen daha sonraki dozlar birebir marka ile devam edilmelidir. Lakin ulaşılamaması durumunda başka marka aşıya geçiş yapılır ve üç doza tamamlanır.”
KAYNAK: İHA